تعریف ساده از عقد اجاره

تعریف ساده از عقد اجاره
  • راستی ها
  • 1404/6/2 20:47:38
  • 90 بازدید

تعریف ساده از عقد اجاره

 

 ● دریافت مشاوره حقوقی اولیه و رایگان 

 

 ●تنظیم وقت مشاوره با متخصصین حقوقی 

 

امروزه با پیچیده تر شدن روابط اجتماعی، لزوم به افزایش سرعت در تعاملات حقوقی بیش از پیش احساس می شود و با انعقاد و انحلال پیوسته برخی عقود به خصوص عقد اجاره رو به رو هستیم.

اجاره عقدی است که نیازهای متعددی از تهیه مسکن برای زندگی و آرامش، تا برپایی محل کسب و کار برای اشتغال و درآمدزایی را برطرف می سازد.

بیشتر بخوانید: عقد بِیع به چه معناست؟

عقد اجاره نسبت به اقدامات دیگر مانند خرید و فروش، هزینه کمتری دارد. وجود فرم های آماده، انعقاد آن را تا حد امکان راحت ساخته و شیوع و گستردگی آن در سطح جامعه باعث شده با افراد زیادی مایل باشند طرف این عقد قرار بگیرند.

تعریف کلی عقد اجاره

بسیاری از افراد عقد اجاره را منعقد می کنند بدون آنکه از ماهیت آن تعریفی منسجم در ذهن داشته باشند.
حال که استفاده از این عقد به جز جدایی ناپذیر جامعه مبدل گشته، چه بهتر که درک بیشتری از آن هم شایع گردد.

اجاره در اصطلاح غیرحقوقی، به معنای "رهانیدن و به فریاد رسیدن است"
و در نگاه حقوقی، به این معناست که مستاجر (کسی که اجاره می کند) در برابر مالی که به موجِر (کسی که اجاره می دهد) ، مالکِ عین مستاجره (مال مورد اجاره) می شود.

در نتیجه، اجاره عقدی مُعوض است. و طرف عقد اصطلاحاً با یکدیگر بده بستان در می کنند. یعنی مستاجر مالی را به موجر (معمولا پول) می دهد و در عوض برای مدت معینی مالکِ منافعِ مالِ او می شود.

منظور از "مالک منافع شدن" چیست؟
در تعریف مذکور بیان شد که مستاجر، ملک منافع عین مستاجر می شود. فرض کنیم که عین مستاجره یک باب ملک تجاری باشد و مدت اجاره هم یکساله توافق شده باشد. در این حالت می گوییم که مستاجر برای این مدت مالک منافع این ملک می شود؛ یعنی ورود و خروج با اجازه اوست، می تواند آن را باب میل خود تنظیم کند و اصلی تر از هر مورد دیگر، از آنجا به عنوان محلی برای اشتغال و درآمد خود استفاده کند.

در اجاره، تکلیف اصلِ ملک چه می شود؟
در عقد اجاره، اصلِ مال همچنان در مالکیت موجر باقی می ماند. اما در مدتی که در اختیار مستاجر است او حق استفاده از آن را ندارد. و مثال بسیار واضح آن اجاره منزل است که مالک نمی تواند بدون هماهنگی وارد آن شود، هرچند که ملک خود اوست.

موضوع اجاره فقط ملک نیست
قانونگذار در این باره بیان می دارد:
((مورد اجاره ممکن است اشیاء یا حیوان یا انسان باشد))
بنابراین حتی انسان ها و حیوانات را نیز می توان اجاره نمود.

اجاره یک عقد موقت است

حتما تا به حال اصطلاح نکاح موقت را شنیده اید. قانون نه فقط در ازدواج، بلکه در بسیاری از موارد نقش زمان را پررنگ تعریف کرده است. قانونگذار تاکید می کند که:
((مدت اجاره باید معین باشد والا باطل است))
از این کلام قانونگذار اینگونه برداشت می شود که اجاره عقدی موقت است و اجاره دائم باطل است. شاید دلیل اصلی پرطرفدار بودن این عقد نیز همین عامل باشد.

دلیل لزوم وجود مدت در عقد اجاره، برای این منظور است که میزان استفاده از منفعت توسط مستاجر برای طرفین مشخص و واضح باشد. بنابراین اگر به دلیل طُرُق دیگر "این میزان" معلوم شود، اجاره هم صحیح است.
مثلا اگر مورد اجاره یک حیوان بارکش باشد، و طرفین توافق کنند که بار باید چند متر مشخص طی شود یا در مثال دیگر اگر مورد اجاره دسته ای از کارگران باشد
که بایستی میزان مشخصی از عملیات عمرانی را انجام دهند، در هر دو مورد اجاره صحیح است؛ هرچند که دقیقا زمان انجام کار معین نشده باشد.

لازم به ذکر است که شروع مدت اجاره از زمانی است که طرفین توافق کرده باشند. و اگر چنین نکرده باشند، این مدت از زمان انعقاد محاسبه خواهد شد.

پیش نیازهای عقد اجاره

لزوم قدرت تسلیم
برای اینکه مستاجر بتواند به خوبی به هدف خود از اجاره برسد، باید مورد اجاره به نحو مطلوب برای استفاده در اختیار او قرار بگیرد.

لزوم بقاء عینِ مستاجره
عینِ مستاجره(همان مورد اجاره که موجر به مستاجر میدهد) باید قابلیت بقا داشته باشد و با استفاده مستاجر از بین نرود. البته ذکر این نکته به این معنا نیست که نمی توان مال مصرف شدنی را اجاره داد؛ بلکه اگر مورد استفاده از چنین مالی به شکلی باشد که به ماهیت آن آسیب نزد، اجاره دادن آن درست است. مثلا چند شمع را می توان بدون آنکه روشن شوند برای استفاده تزئینی اجاره داد.

معلوم و معین بودن عینِ مستاجره
هم موجر باید بداند دقیقا چه چیزی را اجاره می دهد و هم مستاجر باید بداند که دقیقا چه چیز را اجاره کرده است. البته اجاره بصورت کلی هم صحیح است ولی بشرطیکه توسط موجر تعیین مصداق شود. مثلا فردی یک اسب برای سوارکاری کنار ساحل اجاره می کند، بدون اینکه اسبی را دیده باشد؛ و بعد به اتفاق موجر به استبل می روند و موجر به انتخاب خود یک اسب در اختیار مستاجر قرار می دهد.

موجر باید مالک منافع باشد
پیش تر بیان شد که در اجاره، مستاجر مالک منافع می شود. پس موجر برای اینکه مالکیت منافع را به مستاجر منتقل کند، باید مالک آن باشد.

اجاره در کنار راحتی، دقت لازم دارد

عقد اجاره به حدی بین عموم مردم مرسوم گشته که بسیاری افراد در طول زندگی خود حداقل یکبار آن را تجربه می کنند. مثلا آقایان با اجاره یک منزل به تکلیف خود مبنی بر نفقه عمل می کند. اما گستردگی و راحتی پرداختن به این عقد را نباید با سهل انگاری آمیخته شود. در حال حاضر دلیل باز شدن بسیاری از پرونده های حقوقی عقد اجاره است. توصیه می شود در انعقاد آن هرموردی که برای شما مبهم بود، قبل از هر اقدامی با وکلا و متخصصین حقوقی مشورت لازم را داشته باشید.