About Bizwheel
The main component of a healthy environment for self esteem is that it needs be nurturing. It should provide unconditional warmth.
تعریف ساده عُسر و حَرَج
تعریف ساده عُسر و حَرَج
● دریافت مشاوره حقوقی اولیه و رایگان
● تنظیم وقت مشاوره با متخصصین حقوقی
عُسر و حَرَج یک قاعده فقهی است که بر سه مبنای قرآن کریم (سوره حج آیه ۷۸)، سنت پیامبر و ائمه معصومین و عقل استوار می باشد. دایره کاربرد آن محدود به ازدواج نیست. منتهی با توجه به رواج داشتن این اصطلاح در حقوق خانواده، معمولا با شرایط خانم (زوجه) بعد از زندگی مشترک شناخته می شود.
عُسر در لغت به مشقت و حَرَج نیز به معنای تنگی می باشد. هرگاه این دو لغت در کنار هم درباره فردی بکار برده می شود، به این معناست که شرایط آن شخص عادی و مطلوب نیست.
● معنای عُسر و حَرَج خانم (زوجه) بعد از ازدواج
با توجه به مفهوم لغوی این عبارت که بیان شد، عسر و حرج زن در ازدواج به این معناست که زندگی مشترک او با شوهر خود، بواسطه اقدامات مستقیم یا غیر مستقیم در شرایطی که آقا پدید آورده، از حالت طبیعی و متعارف خارج شود. به نحوی که ادامه زناشویی برای خانم غیر ممکن یا با سختی فراوان همراه باشد.
قانون در این باره پیش بینی صریح دارد:
((عسر و حرج ، عبارت است از به وجود آمدن وضعیتی که ادامه زندگی را برای زوجه ، با مشقت ، همراه ساخته و تحمل آن ، مشکل باشد))
● چه مواردی عسر و حرج محسوب می شوند؟
قانون برخی از موارد عسر و حرج را بیان نموده:
● ترک زندگی خانوادگی توسط زوج حداقل به مدت شش ماه متوالی و یا نه ماه متناوب در مدت یک سال بدون عذر موجه
● اعتیاد زوج به یکی از انواع مواد مخدر و یا ابتلا وی به مشروبات الکلی که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و امتناع یا عدم امکان الزام وی به ترک آن در مدتی که به تشخیص پزشک برای ترک اعتیاد لازم بوده است
● محکومیت قطعی زوج به حبس پنج سال یا بیشتر
بیشتر بخوانید: رابطه حبس خانم و ازدواج مجدد آقا
● ضرب وشتم یا هرگونه سو رفتار مستمر زوج که عرفا با توجه به وضعیت زوجه قابل تحمل نباشد
● ابتلا زوج به بیماری های صعب العلاج روانی یا ساری یا هرعارضه صعب العلاج دیگری که زندگی مشترک را مختل نماید
● آیا موارد عسر و حرج محدود هستند؟
خیر. مواردی که قانون به عنوان عسر و حرج بیان نموده، از باب مثال هستند. چرا که قانونگذار قبل از ذکر آنها، از عنوان "مصادیق" استفاده کرده است.
بنابراین، هر موردی که در زندگی مشترک به خانم مشتقت شدید یا غیرقابل تحمیل کند، می تواند عسر و حرج محسوب گردد.
● اقدامات خانمی که در عسر و حرج قرار دارد
پیش از این بیان شد که ازدواج از عُقود (عقدها) خاص است. و نمی توان به راحتی آن را بهم زد. و بطور پیشفرض تنها با مواردی مثل فسخ و طلاق از سمت آقا می توان آن را منحل ساخت.
بیشتر بخوانید: حق طلاق خانم به چه معناست؟
در حالتی استثناء، خانم بدون اینکه وکیل در طلاق باشد، می تواند برای جدایی اقدام کند.
قانون نیز در این باره بیان داشته:
((در صورتی که دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد، وی می تواند به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق کند، چنانچه عسر و حرج مذکور در محکمه ثابت شود، دادگاه می تواند زوج را اجبار به طلاق نماید و در صورتی که اجبار میسر نباشد زوجه به اذن حاکم شرع طلاق داده می شود.))
● لازمه طلاق بر پایه عسر و حرج چیست؟
برای اینکه خانم بواسطه عسر و حرج تقاضای طلاق داده و از همسر خود جدا شود، باید بتواند مشقت و رنجی که تحمل می کند را به کمک مواردی مثل اقرار شوهر، گواه شاهدین، وجود گواهینامه های پزشکی، اظهارنظر کارشناسان رسمی و علم شخص قاضی ثابت کند.
در اولین گام، خانم بابد دادخواست خود را از طریق یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به ثبت برساند
یا بهتر است قبل از هر اقدامی، به یک وکیل حاذق در شهر خود مراجعه نماید.
در نهایت اگر عسر و حرج خانم برای قاضی محرز گردد، مطابق پیش بینی قانون، شوهر اجبار به طلاق می شود (یعنی رضایت او مهم نیست) یا اگر در دسترس نباشد، خود دادگاه حکم طلاق را صادر می کند.
● با توجه به اینکه در قانون، نوع طلاقی که از عسر و حرج حاصل می شود تصریح نشده است، دکترین حقوقی در این باره اختلاف نظر دارند. برخی نوع طلاق را رجعی و برخی نیز آن را بائن می دانند.
البته در این موضوع رویه قضایی نیز اهمیت بسیاری دارد. تعداد قابل توجهی از قضات با توجه به اینکه قانونگذار در صورت اثبات عسر و حرج، صدور حکم طلاق را اجباری می داند، و نظریات مشورتی که در این باره صادر شده، حکم به بائن بودن طلاق داده اند.
● وضعیت نفقه و مهریه در عسر و حرج
● نققه
تمکین یکی از وظایف خانم در برابر مرد است و عدم تمکین برای او تبعاتی در پی دارد، یکی از این تبعات عدم استحقاق نفقه برای خانم است. اما مواردی موجه وجود دارد که خانم می تواند از آقا تمکین نکند و در عین حال نفقه او نیز پا برجا بماند. یکی از این موارد عسر و حرج است.
● مهریه
مهریه حقی مسلم برای خانم که جزء یک حالت از بین نخواهد رفت. بنابراین در حالت عسر و حرج نیز خانم مستحق مهریه است. البته این شرایط به میزان مهریه او نمی افزاید.
● از گذشته درس بگیریم اما اشتباه نه
میان گذشتگان اصلاحی در خصوص ازدواج رواج داشت مبنی بر اینکه باید با لباس سفید به خانه بخت رفت و با لباس سفید هم برگشت. این تفکر از این جهت که صبر و بردباری در روابط زناشویی زن و مرد نقش اساسی داشته اند و به تجربه بارها ثابت شده که نرمش و انعطاف در اختلافات باعث ماندگاری یک زندگی شده است. و دادگاه محل حل اختلافات گذرا نیست. اما گاهی اوقات مسئله از حالت طبیعی خارج شده و ظرفیتی برای نگهداری وضع پیش آمده موجود نمی باشد؛ در چنین شرایطی است که خانم باید برای جدایی به دادگاه مراجعه کند و رنج کشیدن بیهوده بپرهیزد.